سلام علی آل یاسین

فضيلت شب اول ماه شعبان

شب و روز اول ماه شعبان از جمله روزهاي پر فضيلت اين ماه است و روزه اين روز داراي فضيلت و ثواب بي‌ شماري است. از حضرت صادق (عليه السلام) روايتي است كه هر كه روز اول ماه شعبان را روزه بگيرد بهشت بر او واجب مي‌شود»[5].

از حضرت رسول اكرم (ص) نيز نقل است كه هر كه سه روز اول اين ماه را روزه بگيرد و در شب هاي آن دو ركعت نماز بخواند بهشت بر او واجب مي‌شود، نمازي كه در هر ركعت يک مرتبه حمد و يازده مرتبه توحيد خوانده شود»[6].

ثواب روزه در ماه شعبان

براي روزه ماه شعبان نيز اجر و پاداش‌هاي بسيار زيادي ذكر شده است و در روايات و احاديث گوناگون به گرفتن روزه در اين ماه سفارش‌هاي زيادي آمده است. از ابوحمزه ثمالي نقل است كه امام محمد باقر (ع) فرمودند: «كسي كه شعبان را روزه بگيرد اين روزه براي او پاك كننده از هر لغزش خواهد بود»[7].

از امام صادق (ع) نيز نقل است كه: «كسي كه يك روز از ماه شعبان را روزه بگيرد حتما بهشت بر او واجب مي‌شود و كسي كه دو روز از اين ماه روزه بدارد خداوند در هر روز و شب در سراي دنيا به او نظر نمايد و در بهشت نيز به اين نگاه ادامه مي‌دهد و كسي كه سه روز از اين ماه را روزه بگيرد هر روز خداوند را در عرش بهشتي زيارت خواهد نمود»[8]. در روايت ديگري از امام صادق (ع) آمده است كه فرمودند: « به خدا سوگند روزه شعبان و رمضان توبه‌اي از جانب خداوند است»[9].

از رسول خدا (ص) نيز نقل شده است كه: «كسي كه يك روز از ماه شعبان را روزه بدارد خداوند براي او هفتاد كار نيك مي‌نويسد كه هر كار نيكي برابر با يك سال عبادت است و كسي كه دو روز از اين ماه را روزه بدارد گناه هلاك كننده از او مي‌ريزد. كسي كه سه روز از اين ماه را روزه بدارد هفتاد درجه از درّ و ياقوت در بهشت براي او بالا مي‌رود و كسي كه چهار روز از اين ماه را روزه بگيرد روزي او وسعت مي يابد و كسي كه پنج روز از اين ماه را روزه بگيرد نزد بندگان خدا محبوب مي‌شود و سپس رسول خدا ثواب سي روز روزه اين ماه را به ترتيب بيان كردند»[10].

مناجات شعبانيه

مناجات معروف شعبانيه كه از حضرت امير (ع) و ديگر امامان معصوم (عليهم السلام) نقل شده مناجاتي است بسيار ارجمند و گرانبها كه در آن معارف فراواني نهفته است به ويژه درباره آداب و آيين بندگي ، شيوه سخن گفتن با خدا و چگونگي عذر و پوزش در درگاه الهي ، معني و مفهوم ديدار و قرب خدا و نيز خودشناسي و خداشناسي . اين مناجات يكي از مهم ترين و ارجمندترين اعمال اين ماه است.

از فضايل ديگر ماه شعبان

از جمله فضايل ديگر ماه شعبان وجود مولودهاي مبارك اين ماه است. سوم شعبان روز ميلاد حضرت امام حسين (ع) و چهارم شعبان ميلاد حضرت ابوالفضل (ع) و پنجمين روز شعبان ميلاد پر بركت امام سجاد (ع) است.

نيمه شعبان نيز شب و روزي است كه شأن و شرافت و قدر و منزلت بسيار بالايي دارد و روز ميلاد حضرت امام زمان (عج) است.

نيمه اين ماه پر فضيلت بنا بر روايات گوناگون يكي از شب هاي قدر است كه به احياي آن سفارش بسيار زيادي شده است.

از امام جعفر صادق (ع) روايت است كه از حضرت امام محمد باقر (ع) از فضيلت شب نيمه شعبان سؤال شد؛ ايشان فرمودند: «آن شب افضل شب‌هاست بعد از ليله القدر. در آن شب خداوند به بندگان فضل خود را عطا مي‌فرمايد و ايشان را به من و كرم خويش مي آمرزد ،پس در آن شي در تقرب جستن به خداي تعالي کوشش کنيد. آن شبي است كه خدا به ذات مقدس خود قسم ياد كرده است كه دست خالي برنگرداند سائلي را كه به درگاه او آمده است»[11].

دعاي روز سوم شعبان

سوم شعبان روز ميلاد امام حسين (ع) است، در اين روز خواندن اين دعا ثواب بسياري دارد: «اللهم اني اسئلك بحق المولود في هذا اليوم…»[12]

بعضي اعمال مشترك اين ماه :

اول: هر روز گفتن هفتاد مرتبه استغفر الله و أسأله التوبة.

دوم: هر روز گفتن هفتاد مرتبه استغفرالله الذي لا اله الا هو الرحمن الرحيم الحي القيوم و أتوب اليه . از روايات استفاده مي‌شود كه بهترين دعاها و ذكرها در اين ماه استغفار است و هر كه در هر روز اين ماه هفتاد مرتبه استغفار كند مانند اين است كه در ماههاي ديگر هفتاد هزار مرتبه استغفار نمايد.

سوم: در اين ماه دادن صدقه از ثواب بسيار زيادي برخوردار است گرچه نصف دانه خرمايي باشد تا حق تعالي بدن صدقه دهنده را بر آتش حرام نمايد.

هر كه در اين ماه صدقه دهد حق تعالي آن (صدقه) را رشد و نمو دهد … تا آن كه در قيامت به اندازه كوه احد شده باشد به صاحبش باز گردد.

چهارم: در تمام اين ماه هزار مرتبه بگويد: لا اله الا الله و لا نعبد الا اياه مخلصين له الدين ولو كره المشركون؛ معبودي جز خدانيست و نپرستيم جز او را در حالي كه دين را براي او خالص كرديم گرچه مشركان را خوش نيايد. اين ذكر پاداش بسياري دارد و در نامه عمل فرد عبادت هزار ساله مي‌نويسد.

پنجم: در هر پنجشنبه اين ماه دو ركعت نماز به جا آورد در هر ركعت پس از سوره حمد صد مرتبه قل هو الله احد خوانده و بعد از سلام نماز صد مرتبه صلوات بفرستد تا حق تعالي هر حاجتي كه در امر دين و دنيا دارد روا كند و نيز روزه هر پنجشنبه اين ماه فضيلت بسيار دارد روايت شده كه در هر پنجشنبه ماه شعبان آسمانها را زينت مي‌كنند پس ملائكه عرض مي‌كنند خداوندا روزه داران اين روز را بيامرز و دعاي آنان را اجابت فرما. در خبر نبوي آمده است كه: «هر كه روز دوشبنه و پنجشنبه شعبان را روزه بدارد حق تعالي بيست حاجت از حوايج دنيا و بيست حاجت از حوايج آخرت او را بر آورده مي‌كند[14].

ششم: در اين ماه بسيار صلوات بفرستد.

هفتم: خواندن اين دعاي ارجمند در ظهر هر روز از اين ماه : «اللهم صل علي محمد و آل محمد شجرة النبوة…..»[15].

اعمال شب نيمه شعبان

1ـاحيا و شب زنده داري

2ـ به جاي آوردن چهار ركعت نماز؛ در هر ركعت يك بار حمد و صد بار توحيد و پس از نماز خواندن دعاي «اللهم اني اليك الفقير….»

3ـ خواندن صد ركعت نماز در هر ركعت پس از حمد، ده بار سوره توحيد و پس از نماز ده بار آية الكرسي و ده بار سوره حمد و صد بار تسبيح خدا .

5ـ خواندن دعاي اللهم حق ليلتنا و مولودها … [16].

6ـ خواندن دعاي كميل

7ـ زيارت امام حسين (عليه السلام) با نماز و زيارتنامه ويژه‌اي كه روايت شده است[17].

8ـ به جاي آوردن نماز شب و خواندن دعاهاي ويژه در فاصله ركعت‌هاي آن.

9ـ حسابرسي در پايان شب؛ به جاست كه انسان به محاسبه بنشيند و پس از آن به سجده برود و بر محمد و آل محمد صلوات بفرستد»[18].

سه روز آخر شعبان

روزه داشتن سه روز پاياني ماه شعبان براي آنكه همه ماه را روز نداشته فضيلت بسياري دارد. شيخ صدوق از حضرت صادق (ع) روايت كرده است: «هر كس سه روز پاياني شعبان را روزه بگيرد و آن را به ماه رمضان پيوند بزند خداوند پاداش دو ماه روزه پياپي را به او مي‌دهد»[19].

آخرين جمعه شعبان

در كتاب عيون از عبدالسلام بن صالح هروي نقل شده كه مي‌گويد: در آخرين جمعه شعبان به ديدن امام رضا (ع) رفتم حضرت فرمودند «اباصلت بيشتر شعبان گذشت و اين آخرين جمعه آن است كوتاهي گذشته خود را جبران كن. بسيار دعا و استغفار كن و خيلي قرآن بخوان. از گناهانت توبه كن تا وقتي ماه رمضان مي‌آيد مخلص براي خدا باشي و هيچ امانتي بر گردنت نباشد مگر اين كه آن را رد كني و هيچ كينه‌اي از مؤمني در دلت نباشد مگر اينكه آن را از بين ببري و از هر گناهي كه انجام مي‌دهي دست برداري[20].

——————————————————————————–

[1] - مراقبات في اعمال السنه ـ ترجمه سيد محمد راستگو ـ صفحه 122؛ ثواب الاعمال، ص 127؛ عقاب الاعمال.

[2] - همان.

[3] - مفاتيح الجنان: ص 256 و 257.

[4] - مفاتيح الجنان: ص 258.

[5] - مفاتيح الجنان: ص 273.

[6] - مفاتيح الجنان: ص 272.

[7] - ثواب الاعمال و عقاب الاعمال: ص 131.

[8] - ثواب الاعمال و عقاب الاعمال: ص 127.

[9] - ثواب الاعمال و عقاب الاعمال: ص 132.

[10] - ثواب الاعمال و عقاب الاعمال: ص 127.

[11] - ثواب الاعمال و عقاب الاعمال: ص 128.

[12] - مفاتيح الجنان: ص 272.

[13] - مفاتيح الجنان: اعمال ماه شعبان.

[14] - اقبال، سيد طاووس: اعمال ماه شعبان.

[15] - سلوك عارفان: فصل ماه شعبان.

[16] - مفاتيح الجنان.

[17] - مفاتيح الجنان.

[18] - مراقبات في اعمال السنة: ترجمه حاج ميرزا ملكي تبريزي، ص 163 ـ 189.

[19] - همان.

[20] - همان.

گرفته شده از: سایت دانشکده اصول دین قم

صفحات: 1· 2